Jedząc posypywane makiem pieczywo czy słodką makową struclę, mało kto zdaje sobie dziś sprawę ze znaczenia, jakie do tych małych, czarnych, niepozornych ziarenek przywiązywali nasi przodkowie. Jeszcze w czasach pogańskich mak symbolizował miał granicę między życiem i śmiercią, a w innych kontekstach stawał się też symbolem płodności i obfitości. Nic więc dziwnego, że i później – już w tradycji chrześcijańskiej – znalazł swoje miejsce w ludowych obrzędach, a przede wszystkim w świątecznej kuchni. W różnych regionach naszego kraju od wieków przyrządza się więc liczne potrawy wigilijne z makiem. Które z nich naprawdę warto podać na tegorocznej wigilijnej wieczerzy?
- kutia
Popularna szczególnie na Podlasiu i na Lubelszczyźnie kutia – słodka potrawa z pszenicy z dużą ilością maku, miodu i bakalii – początkowo wcale nie była daniem kojarzonym z wigilią. Podawano ją raczej przy okazji Święta Zmarłych, a także na stypach: zawarty w niej mak miał bowiem ułatwiać nieboszczykom przejście od życia do śmierci, a bakalie – zapewnić im szczęśliwe życie wieczne.
Z czasem kutię zaczęto jednak przyrządzać jako jedno z 12 wigilijnych dań i to w takiej roli funkcjonuje do dzisiaj. Co ciekawe, choć w polskiej wersji kutię niemal zawsze robi się z pszenicy, białoruska wersja tej potrawy wykorzystuje raczej jęczmienną kaszę pęczak lub ryż. Sekret udanej kutii tkwi jednak przede wszystkich w dodatkach: zadbaj więc o dobrej jakości miód i bakalie.
- z makiem
Słodkie i aromatyczne kluski z makiem jada się w całej Polsce, ale szczególną popularnością cieszą się na Podlasiu, Mazowszu oraz na Lubelszczyźnie. Jak i inne potrawy wigilijne z makiem w roli głównej, miały one zapewniać pomyślność i powodzenie w Nowym Roku. Na podstawie długości klusek oceniano nawet obfitość plonów w nadchodzącym roku.
Dziś kluski z makiem przyrządza się najczęściej w wersji ekspresowej, wykorzystując gotowy makaron i masę makową z bakaliami. Jeśli jednak masz trochę czasu, zachęcamy do rozłożenia tej potrawy na czynniki pierwsze i przygotowania własnych, domowych klusek i makowo-bakaliowej „okrasy” z hojną porcją pachnących migdałów.
- makowiec
Jednym z symboli świąt Bożego Narodzenia jest także pulchny, wilgotny i pełen bakalii świąteczny makowiec, najczęściej w formie podłużnej strucli z drożdżowego lub krucho-drożdżowego ciasta. W niektórych regionach bardziej popularne niż strucla są małe makowe bułeczki lub prosty placek makowy.
Wiele osób, chcąc oszczędzić sobie wysiłku, decyduje się na kupno gotowej makowej strucli, ale trzeba przyznać, że świeżo upieczony we własnej kuchni, świąteczny makowiec nie ma sobie równych. Zanim zabierzesz się do pracy, upewnij się, czy oprócz maku, bakalii i orzechów masz pod ręką dobrej jakości ekstrakt z migdałów. To on bowiem odpowiada za niesamowity smak i zapach tego pysznego ciasta – nie można go więc pominąć.
- makówki
Niemal wszystkie tradycyjne śląskie potrawy wigilijne są naprawdę słodkie. Doskonały przykład stanowić mogą makówki – kawałki słodkiej bułki, które moczy się w aromatycznej masie z mleka, miodu i maku, a następnie przyozdabia migdałami, orzechami, rodzynkami i innymi bakaliami, wedle uznania. Mocno przywiązani do tradycji Ślązacy zastrzegają, że ten wspaniały deser przyrządza się wyłącznie w okresie Bożego Narodzenia: ewentualne zaserwowanie ich gościom przy innych okazjach byłoby prawdziwym śląskim faux pas.
Jakie inne świąteczne smakołyki z makiem przygotowuje się w twoim domu?
